لیست مشاغل سخت و زیان آور
شورای عالی کار، شورای عالی حفاظت فنی و بهداشت کار فهرست مشاغلی را تحت عنوان مشاغل سخت و زیان آور تهیه کرده و سپس این لیست به تصویب وزارت کار و بهداشت رسیده است.
-کار در معدن: اعم از تحت الارضی یا سطح الارضی که منجر می شود کارگر در راهرو های سرپوشیده و تونل ها به استخراج بپردازد.
-کار استخراج: هر گونه مباشرت یا نظارتی که ایجاب می کند کارگر در میله ها، راهروها و تونل های معدن مشغول فعالیت باشند اعم از جدا کردن یا منفجر کردن مواد از سطح کار، حمل موادی که بر اثر انفجار ایجاد شده، اداره تاسیسات آب و برق در داخل معدن
-کار در مخازن سربسته، حفر قنات ها، چاه ها و فاضلاب ها
-کار مستمر در مجاورت کوره های ذوب به گونه ای که کارگر در معرض بخارات زیان آور و حرارت باشد، همچنین تخلیه و حمل مواد مذاب از این کوره ها
-کارگران مشغول به کار در کارگاه های سالامبورسازی، دباغی و روده پاک کنی و کارگرانی که به طور مستمر در گندابروها، جمع آوری و حمل و دفن زباله شهری مشغولند.
-کارگران مشغول به کار در واحدهای دامداری و طیور که به طور مستمر در جمع آوری و انتقال و انبار کردن کود کار می کنند.
-اشخاصی که به طور مداوم و مستمر در ارتفاع بیش از ۵ متر و در فضاهای باز بر روی داربست، اتاقک های متحرک و دکل ها کار می کنند.
-افرادی که بر روی خطوط و پست های انتقال برق با فشار شصت و سه کیلوولت و بالاتر از آن در حال فعالیت هستند.
-مشاغل پخت آسفالت دستی، قیرپاشی، شن پاشی و مالچ پاشی
-افرادی که در مخازن مشغول جوشکاری هستند.
-کار با مواد رادیواکتیو و قرار گرفتن در معرض پرتوهای یون ساز و مشاغلی که بدلیل در معرض اشعه قرار گرفتن، زمینه ابتلا به بیماری در آن ها وجو دارد.
-کار در مکان های با فشار زیاد مانند کار غواصی
-آتش نشانی
-کار سم پاشی مزارع، باغات و همچنین ضدعفونی کردن طویله ها، مرغداری ها
-کارهایی که منجر به کری کارگر و ایجاد بیماری های گوش می شود.
-کار در مشاغلی که حشره کش و سم تولید می کنند.
-خبرنگاری
-کار با وسایلی که دارای ارتعاش هستند و برای سلامتی کارگران مشکلاتی را ایجاد می کند.
-شاغلین در ندامتگاه ها و زندان ها
-افرادی که در مراکز روان درمانی مشغول به فعالیت هستند و با بیماران روانی در ارتباطند
-رانندگان مسافربری درون شهری و برون شهری، حمل و نقل بار، رانندگان وزارت راه و شهرسازی در جاده ها
-کارشناس علوم آزمایشگاهی، فوریت های پزشکی، مامایی و هوشبری و زیرمجموعه آن ها
نحوه تعیین مشاغل سخت و زیان آور
کارگر، کارفرما، وزارت بهداشت، تشکل های کارگری و کارفرمایی، وزارت کار و امور اجتماعی و صندوق تأمین اجتماعی می توانند در مقام متقاضی سختی کار درخواست دهند. سپس کمیته کارشناسان تشکیل می گردد و به بررسی سوابق و شرایط محیط کار می پردازد. در آخر مدارک ارائه شده بایستی توسط کمیته استانی تأیید گردد.
قوانین تأمین اجتماعی در کارهای سخت و زیان آور
در ادامه به بررسی شرایط کاری و قوانین سازمان تأمین اجتماعی درخصوص مشاغل سخت و زیان آور می پردازیم. این قوانین با قوانین وضع شده برای مشاغل عادی دارای تفاوت هایی است:
ساعت کاری:
بر طبق ماده ۵۲ قانون کار، ساعت کاری در مشاغل سخت و زیان آور نباید از ۶ ساعت در روز (۳۶ ساعت در هفته) تجاوز کند. هدف از این کار حمایت از سلامت کارگر در طول اشتغال است.
اضافه کاری:
بر اساس ماده ۶۱ قانون کار، اضافه کاری در این مشاغل ممنوع است.
مرخصی:
مرخصی سالیانه در نظر گرفته شده برای مشاغل سخت و زیان آور پنج هفته است. بهتر است استفاده از مرخصی در دو نوبت و در پایان هر شش ماه یک بار حتی الامکان صورت بگیرد.
اشتغال زنان:
براساس ماده ۷۵ قانون کار، اشتغال در کارهای سخت و زیان آور برای زنان ممنوع است.
نوجوانان ۱۵ تا ۱۸ سال:
بر طبق ماده ۸۳ قانون کار، ارجاع کارهای سخت و زیان آور به نوجوانان ۱۵ تا ۱۸ سال ممنوع است.