توصیه نامه شماره ۱۰۲ رفاه اجتماعی کارگران
جزئیات متن قانون
قانون توصیه‌نامه بین‌المللی شماره ۱۰۲ مربوط به رفاه اجتماعی کارگران
مصوب ۲۱ اردیبهشت ماه ۱۳۳۸
ماده واحده - قبول اجرای اصول پیشنهادی توصیه‌نامه بین‌المللی شماره ۱۰۲ راجع به رفاه اجتماعی کارگران که مشتمل بر نه قسمت می‌باشد‌تصویب می‌گردد.
تبصره ۱ - وزارت کار مکلف است آیین‌نامه‌های اجرایی این قانون را با توجه به پیشنهادات توصیه‌نامه مزبور و اوضاع و احوال کشور تهیه و پس از‌تصویب هیأت وزیران به موقع اجراء بگذارد.
تبصره ۲ - کارفرمایانی که بر خلاف مقررات آیین‌نامه‌های اجرایی مذکور در تبصره ۱ رفتار نمایند در هر نوع به پرداخت غرامت نقدی از دو هزار‌ریال تا بیست هزار ریال محکوم خواهند شد.
قانون فوق که مشتمل بر ماده واحده و دو تبصره و متن توصیه‌نامه ضمیمه است پس از تصویب مجلس سنا در جلسه سه‌شنبه بیست و یکم‌اردیبهشت ماه یک هزار و سیصد و سی و هشت به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی - رضا حکمت
قانون بالا در جلسه ۱۳۳۷/۱۲/۰۶ به تصویب مجلس سنا رسیده است.
کنفرانس بین‌المللی کار
توصیه‌نامه شماره ۱۰۲:
راجع به رفاه اجتماعی کارگران طبق تصمیمی که در سی و نهمین دوره اجلاسیه مورخه ۲۶ ژوئن ۱۹۵۶ در ژنو اتخاذ گردیده است.
توصیه‌نامه شماره ۱۰۲:
راجع به رفاه اجتماعی کارگران
کنفرانس عمومی سازمان بین‌المللی کار که سی و نهمین دوره اجلاسیه آن طبق دعوت هیأت مدیره دفتر بین‌المللی کار در تاریخ ششم ژوئن ۱۹۵۶ تشکیل شد پس از قبول چند فقره پیشنهاد نسبت به رفاه اجتماعی - کارگران که قسمت پنجم دستور جلسه را تشکیل می‌دهد و پس از اتخاذ تصمیم‌نسبت به این که پیشنهادهای مزبور به صورت توصیه‌نامه درآید در تاریخ بیست و ششم ژوئن یک هزار و نهصد و پنجاه و شش توصیه‌نامه زیر را‌تصویب نمود.
(برای عطف به این توصیه‌نامه ممکن است عنوان آن را توصیه‌نامه راجع به رفاه اجتماعی (۱۹۵۶ قرار داد).
نظر به لزوم تعریف بعضی اصول و تعیین پاره‌ای موازین برای وسایل زیر که موجب آسایش کارگران می‌باشد یعنی (الف) وسایل تغذیه در محل کار یا‌نزدیک آن (ب) وسایل استراحت در محل کار یا نزدیک آن و همچنین وسایل تفریح به استثنای آن چه مربوط به تعطیلات است و (ج) وسایل ایاب و‌ذهاب به محل کار و به عکس در مواردی که وسایط نقلیه غیر مکفی یا استفاده از آنها عملی نباشد.
کنفرانس توصیه می‌نماید که با کلیه وسایل ممکنه اعم از اقدام مستقیم بر حسب اراده خود کنفرانس یا اقدام از طرف دولت و غیر آن مقررات زیر کاملاً و‌به سرعتی که اوضاع ملی اجازه دهد به موقع اجرا گذارده شود و هر یک از اعضاء گزارش لازم راجع به
اقداماتی که باید برای اجرای آن مقررات به عمل‌آید بر حسب تقاضای هیأت مدیره دفتر بین‌المللی کار به اداره نامبرده تسلیم نماید.
قسمت اول - حدود
۱ - این توصیه‌نامه شامل کارگرانی است که با دست یا ماشین در دستگاه‌های عمومی یا خصوصی کار می‌کنند و کارگران کشاورزی حمل و نقل دریایی‌مشمول آن نمی‌باشند.
۲ - در هر مورد که مطابقت کار بخصوصی با حدود به این توصیه‌نامه مشکوک باشد یا باید مرجع صلاحیتدار پس از مشورت با سازمانهای کارفرمایان و‌کارگران وابسته قضیه را فیصل دهد یا طبق قانون و معمول به کشور حل و فصل شود.
قسمت دوم - نحوه عمل
۳ - با در نظر گرفتن تعدد وسایل آسایش و طرق مختلف ملی برای فراهم کردن آن وسایل ممکن است کنفرانس با اقدام آزادی از پیش خود یا به وسیله‌مقامات عمومی یکی از شقوق زیر را برای تأمین آن وسایل نحوه عمل قرار دهد:
الف - توسل به قوانین و آیین‌نامه‌ها.
ب - توسل به هر نحوه دیگری که مرجع صلاحیتدار پس از مشورت با سازمانهای کارفرمایان و کارگران تصویب نماید.
ج - حصول موافقت دسته‌جمعی یا غیر آن بر حسب توافق کارفرمایان و کارگران.
قسمت سوم - وسایل تغذیه
الف - سفره‌خانه‌ها (Cantines)
۴ - در مواردی که لازم و مطلوب تشخیص داده شود بایستی سفره‌خانه در محل کار یا نزدیک آن تأسیس و اداره نمود و در انجام این امر بایستی‌موضوعات زیر را در نظر گرفت:
تعداد کارگران استخدام شده.
مقدار احتیاجی که به وسایل مورد بحث هست.
تا چه اندازه انتظار می‌رود این وسایل مورد استفاده واقع شود.
عدم وسایل مناسب دیگر برای تهیه غذا.
سایر شرایط و اوضاع مربوطه.
۵ - چنان چه سفره‌خانه به موجب قوانین و یا آیین‌نامه‌های ملی تهیه شده باشد به مرجع صلاحیتدار باید اختیار داده شود تا تأسیس و اداره کردن آنها را‌در کارگاه یا نزدیک آن در مواردی که تعداد کارگران از حداقل معینه بیشتر باشد خواستار شود. مرجع مزبور می‌تواند به دلایل دیگری نیز که خود‌تشخیص دهد تقاضای تأسیس و اداره کردن
سفره‌خانه را بنماید.
۶ - هر گاه تأسیس سفره‌خانه در حوزه صلاحیت کمیسیونهای کار باشد که به موجب قوانین ملی ایجاد می‌شوند کمیسیونهای مزبور بایستی در‌کارگاه‌هایی که تأسیس و اداره کردن چنین سفره‌خانه‌هایی لازم به نظر برسند اقدام به تأسیس آنها بنمایند.
۷ - چنانچه سفره‌خانه به موجب قرارداد دسته‌جمعی یا به هر ترتیب دیگر جزء آن چه در بندهای ۵ و ۶ ذکر شده دایر شده باشند آن قراردادها یا ترتیبات‌بایستی شامل کارگاه‌هایی گردد که لزوم آنها را کارفرمایان و کارگران به توافق لازم بدانند.
۸ - مرجع صلاحیتدار یا هر هیأت دیگری که دارای صلاحیت باشد بایستی ترتیب مناسبی برقرار کند که به وسیله آن بتوان نسبت به مسائل فنی که در‌نتیجه تأسیس و اداره کردن سفره‌خانه پیش می‌آید اطلاعات و راهنمایی لازم به کارگاه‌ها بدهند.
۹ - ۱ - در جاهایی که وسایل کافی برای انتشار مطبوعات نیست مرجع صلاحیتدار یا هر هیأت دیگری که دارای صلاحیت باشد باید اطلاعات‌راهنمایی‌ها و نظریاتی را که مناسب اوضاع ویژه کشور می‌دانند درباره طرق تأسیس و اداره کردن سفره‌خانه‌ها به تفصیل تهیه نموده و به چاپ برسانند.
۲ - اسنادی که بدین وسیله منتشر می‌گردد بایستی نظریاتی درباره نکات زیر متضمن باشد:
الف - موقعیت سفره‌خانه در هر کارگاه نسبت به ابنیه مختلف یا دوائر همان کارگاه.
ب - تأسیس یک سفره‌خانه مشترک برای چند کارگاه در حدودی که مقتضی تشخیص داده شود.
ج - تهیه وسایل سکونت در سفره‌خانه با رعایت قواعدی که برای فضا و روشنایی و درجه گرما و وسایل گرم کردن و تهویه استاندارد شده‌اند.
د - طرح قسمتهای مختلف سفره‌خانه از قبیل اتاق یا اتاقهای ناهارخوری و فضا برای سرویس و آشپزخانه و جای ظرفشویی و محل ویژه برای‌نگهداری اغذیه و اتاق دفتر اداری و رختکن و دستشویی برای کارکنان سفره‌خانه.
ه - اثاثیه و لوازم و تزئینات سفره‌خانه لوازم تهیه و پخته غذا و سرد نگاهداشتن و ذخیره آن و شستشوی ظروف و انواع سوخت برای پختن و اشکال‌مختلف میز و صندلی برای ناهارخوری و رنگ‌کاری و تزئین اتاقها.
و - نوع خوراکهای سه‌گانه روزانه - صورت غذا طبق استاندارد یا آلاکارت و بر حسب انتخاب - غذاهای ویژه طبق دستور پزشک - غذاهای کارگرانی‌که کارهای غیر صحی انجام می‌دهند صبحانه خوراک وسط روز یا سایر ساعات بر حسب نوبت کارگران.
ز - قواعد استاندارد تغذیه - ارزش غذایی مواد گوناگون خواربار - تهیه صورتهای خوراک طبق طرحهای قبلی و موازنه رژیم‌های غذایی.
ح - نوع سرویس در سفره‌خانه دادن غذا از یک دریچه یا باجه یا گذاردن آن روی میز یا این ترتیب که هر کس خودش غذای خود را در بشقاب بریزد -عده کارکنان لازم برای هر یک از این شقوق.
ط - قوانین معمولی بهداشت که بایستی در آشپزخانه و سالنهای ناهارخوری رعایت شود.
ی - مسایل مالی - گذاردن سرمایه اولیه برای ساختمان و تهیه اثاثیه و لوازم هزینه‌های اداری و نگهداری و مخارج غذا و حقوق کارکنان - نگهداری‌نرخهای اغذیه.
ب - بوفه‌ها و میزهای غلطک‌دار برای بردن غذا
۱۰ - (۱) - در کارگاه‌هایی که تأسیس سفره‌خانه برای تهیه غذاهای مناسب عملی نیست و همچنین در کارگاه‌هایی که هم اکنون دارای چنین‌سفره‌خانه‌هایی هستند بایستی در موارد لازم و در صورت عملی بودن بوفه‌ها یا میزهای غلطک‌دار تهیه شود که غذاهای حلب‌کرده یا ساندویچ و چای‌و قهوه و شیر و سایر آشامیدنی را نزد کارگران برده و به ایشان بفروشد لیکن در کارگاه‌هایی که به علت عملیات خطرناک یا زیان‌آور صرف خوراکی و‌آشامیدنی در محل کار مناسب نیست نبایستی میزهای غلطک‌دار به کار برده شود.
(۲) - بعضی از وسایل مذکوره فوق بایستی نه تنها در موقع ناهار یا فواصلی که نوبت‌کاران استراحت می‌کنند در اختیار کارگران گذاشته شود بلکه در‌ساعات مجازی که برای استراحت تنفس معین شده نیز باید در اختیار ایشان گذاشته شود.
ج - ناهارخوریهای خصوصی یا اتاقهای مناسب دیگر
۱۱ - (۱) - در کارگاه‌هایی که تأسیس سفره‌خانه برای تهیه غذاهای مناسب عملی نیست و همچنین در کارگاه‌هایی که هم اکنون دارای چنین‌سفره‌خانه‌هایی می‌باشند بایستی در صورتی که عملی و مقتضی تشخیص داده شود ناهارخوریهای خصوصی برای افراد کارگر تهیه شود تا بتوانند‌خودشان غذاهای خود را تهیه و یا گرم کرده بخورند.
(۲) - حداقل لوازم تسهیلات فوق عبارت است از:
الف - یک اتاق دارای وسایل مناسب برای کم کردن ناراحتی‌های ناشی از گرما و سرما.
ب - تهویه و روشنایی کافی.
ج - جا برای نشستن و میزهای مناسب به تعداد کافی.
د - وسایل مناسب برای گرم کردن خوراک و آشامیدنیها.
ه - مقدار کافی آب خوردن که برای بهداشت بدن مضر نباشد.
سفره‌خانه‌های سیار
۱۲ - در مواردی که کارگران در اراضی وسیع کار پراکنده شده باشند شایسته است که در صورت عملی بودن و فراهم بودن وسایل مناسب‌سفره‌خانه‌های سیار برای فروش اغذیه به کارگران دایر شود.
ه - تسهیلات دیگر
۱۳ - توجه مخصوصی باید به این موضوع داشت که برای کارگران نوبت کار تسهیلاتی موجود باشد تا بتوانند در مواقع مقتضی خوراک و آشامیدنیهای‌کافی تهیه نمایند.
۱۴ - در جاهایی که وسایل کافی برای خرید خوراک و آشامیدنیها و ناهار و شام موجود نباشد اقداماتی باید به عمل آورد تا وسایل مزبور در اختیار‌کارگران گذاشته شود.
و - استفاده از وسایل
۱۵ - کارگران را در هیچ مورد نبایستی مجبور کرد که از وسایل تغذیه که در کارگاه‌ها فراهم گردیده استفاده نمایند مگر به موجب قوانین و آیین‌نامه‌های‌ملی که مبنی بر دلایل بهداشتی باشند.
قسمت چهارم - وسایل استراحت
الف - جاها
۱۶ - (۱) - هر گاه کارگران یک کارگاه به خصوص زنان و کارگران خردسال در ضمن کار کردن فرصت پیدا کنند که بنشینند و لطمه‌ای هم به کار آنها وارد‌نیاید باید جهت آنها جا برای نشستن تهیه شود.
(۲) - جاهایی که بدین ترتیب تهیه می‌شود به تعداد کافی و تا حدودی که معقول باشد در نزدیکی محل کار باشد.
۱۷ - (۱) - در کارگاه‌هایی که قسمت مهمی از کار را بتوان به خوبی نشسته انجام داد باید جاهایی در اختیار کارگران ذیعلاقه گذاشته شود.
(۲) - جاهایی که برای نشستن کارگران تهیه می‌شود بایستی از حیث طرح و ساختمان و ابعاد با وضع خود آنها و همچنین با ماهیت کار مناسب باشد‌باید زیرپایی برای کارگران تهیه نمود.
۱۸ - اعم از این که جاهای مناسب برای کارگران به موجب قوانین و آیین‌نامه‌های ملی تهیه شود. مرجع صلاحیتدار هر کشور بایستی به مأمورین‌مربوطه دولتی اجازه دهند که نسبت به مسایل فنی که در تهیه جاهای مناسب پیش می‌آید اطلاعات لازم بدهند و راهنمایی‌هایی بکنند به ویژه در‌مواردی که قسمت مهمی از کار را بتوان به خوبی نشسته انجام داد.
ب - تالارهای استراحت
۱۹ - (۱) - در کارگاه‌هایی که تسهیلات دیگری جهت کارگرانی که احتیاج به یک استراحت موقتی در ضمن ساعات کار دارند وجود نداشته باشد باید‌یک تالار استراحت در محلی مناسب و با توجه به کیفیت و کلیه شرایط و احوال مربوطه به آن ایجاد شود.
علی‌الخصوص به منظور تأمین نیازمندیهای‌کارگران زن و مرد که به کارهای مخصوصاً پر زحمت و یا به کارهای ویژه‌ای که ضمن ساعات کار استراحتی موقتی ایجاب می‌نمایند اشتغال دارند نیز‌جهت کارگران نوبت کار جهت فواصل کار باید تالارهای استراحت ساخته شود.
(۲) - قوانین ملی باید در مواردی که مناسب و ضروری باشد اختیار لازم به ایجاد تالارهای استراحت را در بعضی از کارگاه‌ها و یا گروه مؤسساتی که‌مقامات مربوطه با توجه به شرایط و مقتضیات کار ایجاد آنها را خواستار می‌شوند به آن مقامات واگذار
نمایند.
۲۰ - تأسیساتی که بدین ترتیب در نظر گرفته می‌شوند اقلاً باید شامل قسمتهای زیر باشند:
الف - محلی با وسایل لازمه جهت تخفیف و تقلیل ناراحتی‌های ناشیه از سرما و گرما.
ب - تهیه و روشنایی با وضعی مطلوب.
ج - جا و صندلی به تعداد کافی.
قسمت پنجم - وسایل تفریح
۲۱ - (۱) - اقدامات مقتضی باید برای تشویق متصدیان به تهیه وسایل تفریح جهت کارگران در کارگاه‌ها در نزدیکی آنها به عمل آید مشروط بر این که‌هم اکنون وسایل مناسب از طرف هیأتهای مخصوص یا بر اثر اقدامات دسته‌جمعی موجود نشده باشد و
نمایندگان کارگران نشان بدهند که حقیقتاً‌احتیاج به ایجاد وسایل تفریح هست.
(۲) - در مواردی که لازم تشخیص داده شود اقدامات فوق بایستی از طرف کمیسیونهای کارگاه یا اشخاص دیگری که به موجب قوانین یا آیین‌نامه‌های‌ملی تعیین می‌شوند مشروط بر این که در این رشته از امور صلاحیت داشته باشند و الا کارفرمایان یا
کارگران ذیمدخل باید پس از مشورت با یکدیگر با‌اراده خود اقدام به تهیه وسایل فوق بنمایند و بهتر است طرز اقدام طوری باشد که مقامات عمومی هم تحریک و تشویق شوند که از جامعه پشتیبانی‌نمایند تا بتوانند احتیاجات مربوط به وسایل تفریح را تأمین
نمایند.
۲۲ - طرقی که برای تهیه وسایل تفریح اتخاذ می‌شود هر چه می‌خواهد باشد فقط کارگران را نبایستی در هیچ مورد مجبور نمود که از وسایل موجود‌استفاده نمایند.
قسمت ششم - اداره امور مربوط به وسایل تغذیه و تفریح
۲۳ - هر چند امور مربوط به وسایل تغذیه و تفریح ممکن است به طرق گوناگون طبق رسوم کشور یا محل مربوطه یا از طریق واگذاری مسئولیت‌وسایل رفاه به سازمانهای مخصوصی اداره شود با این حال بعضی از شیوه‌هایی که باید مورد توجه مقامات صلاحیتدار کارفرما و کارگر قرار گیرد ذیلاً‌درج می‌گردد:
الف - در مورد وسایل تغذیه:
۱ - در کشورهایی که تهیه وسایل تغذیه جزء وظایف کمیته‌هایی است که به موجب قوانین یا آیین‌نامه‌های ملی در کارگاه تشکیل یافته‌اند امور مربوط به‌وسایل تغذیه توسط کمیته‌های مزبور با کمیته‌های فرعی که آنها انتخاب می‌کنند اداره شود.
۲ - در سایر کشورها اداره امور این گونه وسایل به عهده هیأت مدیره کارگاه مربوطه یا مقاطعه‌کارانی که از طرف آن تعیین شده‌اند واگذار و ترتیباتی داده‌شود که مثلاً با تشکیل کمیته مخصوصی مرکب از نمایندگان کارگران کارگاه با کارگران مربوطه در این زمینه مشورت به عمل آید.
ب - در مورد وسایل تفریح.
۱ - در کشورهایی که تأمین وسایل تفریح جزء وظایف کمیته‌هایی است که طبق قوانین یا آیین‌نامه‌های ملی در کارگاه تشکیل گردیده‌اند امور مربوط به‌این گونه وسایل توسط کمیته‌های مزبور یا کمیته‌های فرعی که از طرف آنها تعیین شده اداره شود.
۲ - در سایر کشورها این کار به عهده یک کمیته مرکزی امور تفریحی که از طرف کارگران کارگاه انتخاب می‌گردد (با شرکت نماینده هیأت مدیره کارگاه یا‌بدون شرکت او) و یا به عهده چند باشگاه مختلف واگذار شود که توسط دسته‌هایی از کارگران کارگاه که در انواع بخصوصی از تفریحات علاقه‌مند‌می‌باشند تشکیل یافته باشد.
۲۴ - مقامات صلاحیتدار هر کشور باید ترتیباتی بدهند که سازمانهای کارگران و کارفرمایان راجع به نحوه اداره امور و همچنین نظارت بر وسایل رفاهی‌که به موجب قوانین یا آیین‌نامه‌های ملی تأمین گردیده با هم مشورت نمایند.
قسمت هفتم - تأمین بودجه وسایل تغذیه و رفاه
۲۵ - هر چند بودجه وسایل تغذیه و تفریح ممکن است به طرق مختلف طبق رسوم کشور یا محل مربوطه یا از طریق واگذاری مسئولیت کلی وسایل‌رفاه به سازمانهای مخصوصی تأمین شود با این حال بعضی از طرق تأمین بودجه که باید مورد توجه مقامات صلاحیتدار و کارفرمایان و کارگران قرار‌گیرد ذیلاً نگاشته می‌شود.
الف - در مورد وسایل تغذیه:
۱ - هزینه ساختمان یا اجاره یا تهیه محل برای وسایل تغذیه به انضمام لوازم و اثاثیه مورد نیاز و همچنین هزینه‌های مستمر جاری و مخارج نگاهداری‌از جمله سوخت و روشنایی و نظافت و عوارض و مالیاتها و بیمه و حفاظت ابنیه و لوازم و اثاثیه از طرف
کارفرما تقبل شود.
۲ - مخارج غذا و خواربار توسط کارگرانی پرداخت شود که از وسایل مورد بحث استفاده می‌کنند.
۳ - بودجه دستمزد و بیمه کارکنان سرویس تغذیه یا از طرف کارفرما تأمین شود و یا کارگران با پرداخت بهای غذا و سایر مواد خواربار مصرفی اعتبار‌هزینه‌های مزبور را تأمین نمایند.
ب - در مورد وسایل تفریح:
۱ - هزینه ساختمان یا اجاره یا تهیه محل برای وسایل تفریح در جاهای سرپوشیده زمین و تأسیسات برای وسایل تفریح در هوای آزاد به انضمام لوازم و‌اثاثیه ثابت مورد نیاز و همچنین هزینه‌های مستمر جاری و مخارج نگاهداری از جمله سوخت و روشنایی و نظافت و عوارض و مالیاتها و حفاظت ابنیه‌و زمینها و تأسیسات و لوازم و اثاثیه از طرف کارفرما تقبل شود.
۲ - هزینه جاری روزمره به ویژه مخارج تهیه اجناس و لوازم از طرف کارگران تأمین شود و این کار با پرداخت حق عضویت و حق شرکت در بازیها و‌همچنین از محل فروش بلیط ورودی در مسابقات و غیره عملی گردد.
۲۶ - در کشورهایی که از لحاظ اقتصادی عقب‌مانده هستند هر گاه تعهدات قانونی دیگری راجع به وسایل رفاه وجود نداشته باشد بودجه وسایل تفریح‌ممکن است از محل اعاناتی تأمین گردد که توسط مقامات صلاحیتدار تعیین و امور مربوط به آن تحت نظر کمیته‌هایی مرکب از نمایندگان کارفرما و‌کارگر (به تعداد مساوی) اداره خواهد شد.
۲۷ - (۱) - در مواردی که غذا و خواربار مستقیماً از طرف کارفرما در اختیار کارگران گذاشته می‌شود بهای آن باید مناسب باشد و سودی از این راه عاید‌کارفرما نگردد و کلیه وجوه اضافی حاصله از فروش به صندوق یا حساب مخصوص ریخته شود و بر حسب مقتضیات یا برای جبران زیانهای احتمالی‌و یا بهبود وسایلی که در اختیار کارگران گذاشته می‌شود به مصرف برسد.
(۲) - در مواردی که غذا و خواربار از طرف یک پیمانکار در اختیار کارگران گذاشته می‌شود بهای آن باید مناسب بوده و متضمن سودی برای کارفرما‌نباشد.
(۳) - در مواردی که وسایل مورد بحث طبق قراردادهای دسته‌جمعی یا به موجب قراردادهای مخصوصی که بین کارگاه‌ها گذاشته تهیه می‌شود امور‌مربوط به وجوه پیش‌بینی شده در بند (۱) فوق یا باید به وسیله یک سازمان مشترک و یا توسط کارگران
اداره شود.
۲۸ - (۱) - به هیچ وجه نباید به کارگری تکلیف شود که بابت وسایل رفاهی که شخصاً مایل به استفاده از آنها نیست وجهی بپردازد.
(۲) - در مواردی که کارگران باید بابت وسایل رفاه وجوهی بپردازند پرداخت به اقساط تأخیر در تأدیه نباید جایز شمرده شود.
قسمت هشتم - وسایط نقلیه
۲۹ - در مواردی که طبق رسوم ملی یا محلی کارگران وسایط نقلیه برای ایاب و ذهاب به کارگاه را شخصاً تهیه می‌کنند وسایل پارکینگ یا حفاظت باید‌در صورت لزوم و امکان فراهم شود.
۳۰ - در جاهایی که عده کثیری از کارگران برای ایاب و ذهاب به کارگاه به علت کافی نبودن سرویسهای نقلیه عمومی یا عدم تناسب ساعات کار مواجه‌با مشکلات خاصی می‌باشند کارگاه‌های مربوطه باید سازمانهای مسئول نقلیه عمومی محل را وادار به تعدیل یا اصلاح سرویسهای کار خود بنمایند.
۳۱ - در مواردی که اشکالات ایاب و ذهاب کارگران در وهله اول ناشی از تراکم عبور و مرور در ساعات بخصوصی است و رفع این گونه اشکالات به‌طریق دیگر میسر نیست در این صورت کارگاه‌های ذیمدخل باید در نظر کارگران مربوطه و همچنین با نظر مقامات مسئول نقلیه عمومی و راهنمایی و‌رانندگی و عندالاقتضاء با نظر سایر کارگاه‌های همان محل ساعات شروع و ختم کار را در تمام کارگاه‌ها یا بعضی از قسمتهای آن تعدیل یا کارگران را از‌نظر ساعات ایاب و ذهاب دسته‌بندی کنند.
۳۲ - در مواردی که وسایط نقلیه کافی و قابل استفاده برای کارگران لازم است و تهیه آن به هیچ طریق دیگری ممکن نیست کارگاه‌های مربوطه باید‌وسیله ایاب و ذهاب کارگران را شخصاً فراهم کنند.
۳۳ - در کشورها و نواحی و صنایع بخصوصی که وسایل نقلیه عمومی غیر کافی است و یا به سهولت قابل استفاده نمی‌باشد کارگاه باید به جای آن که‌شخصاً وسایل نقلیه فراهم سازد فوق‌العاده ایاب و ذهابی با حصول توافق نظر بین کارفرما و کارگر به کارگران خود بپردازد.
۳۴ - در صورت لزوم کارگاه‌ها باید از طریق سرویسهای نقلیه عمومی یا غیر آن ترتیب تهیه وسایط نقلیه را به تعداد کافی بدهند تا احتیاجات کارگران‌نوبت کار در اوقات روز و شبکه وسایط نقلیه عمومی کافی یا عملی یا اصولاً موجود نیست مرتفع گردد.
قسمت نهم - مقررات عمومی
۳۵ - در مورد یک کشور "فدرال" عبارت "قوانین یا مقررات محلی" که در پیشنهاد حاضر ذکر شده شامل قوانین و مقررات آن کشور فدرال و همچنین‌قوانین و مقررات کشورها یا ایالات یا کانتونهای عضو آن بر طبق قانون اساسی هر یک از آنها می‌باشد.
مراتب فوق متن صحیح و معتبر پیشنهادی است که کنفرانس عمومی سازمان بین‌المللی کار در سی و نهمین دوره اجلاسیه خود که در ژنو تشکیل یافت‌و در ۲۸ ژوئن ۱۹۵۶ ختم آن اعلام گردید به تصویب رسانید.
به تاریخ ۶ ژوئیه ۱۹۵۶
رییس کنفرانس - دکتر محسن نصر مدیر کل دفتر بین‌المللی کار - داوید آ. مورس
از طرف مدیر کل دفتر بین‌المللی کار و رییس دایره حقوقی دفتر بین‌المللی کار فرانسیس وولف
متن توصیه‌نامه فوق مشتمل بر نه قسمت ضمیمه قانون راجع به اجازه قبول و اجرای اصول پیشنهادی توصیه‌نامه بین‌المللی شماره ۱۰۲ مربوط به رفاه‌اجتماعی کارگران بوده و صحیح است.
رییس مجلس شورای ملی - رضا حکمت