قانون تشکل های کارگری و کارفرمایی
در اجرای اصل بیست و ششم قانون اساسی (احزاب، جمعیتها، انجمنهای سیاسی و صنفی و انجمنهای اسلامی یا اقلیتهای دینی شناخته شده آزادند مشروط به اینکه اصول استقلال، آزادی، وحدت ملی، موازین اسلامی و اساس جمهوری اسلامی ایران را نقض نکنند …) کارگران می توانند نسبت به تاسیس انجمن های اسلامی یا انجمن های صنفی اقدام کنند.
به منظور هماهنگی در امور محوله، این انجمن ها می توانند نسبت به تشکیل کانون هماهنگی در سطح استان و کانون عالی هماهنگی در سطح کشور اقدام نمایند.
کلیه نمایندگان کارفرمایان ایران در شورای عالی کار، شورای عالی تامین اجتماعی، شورای عالی حفاظت فنی و بهداشت کار، کنفرانس بین المللی کار(ilo) و نظایر آن توسط کانون عالی انجمن های صنفی کارفرمایان در صورت تشکیل، انتخاب و در غیر اینصورت توسط وزیر کار معرفی خواهند شد.
به استناد تبصره ۴ ماده ۱۳۱ قانون کار، کارگران یک واحد فقط می توانند یکی از سه مورد شورای اسلامی کار، انجمن صنفی یا نمایندگان کارگران را داشته باشند. دستورالعمل مربوط به انتخاب نماینده کارگران مورخ ۷۱/۱۲/۰۵ و آیین نامه چگونگی تشکیل، حدود وظایف و اختیارات و نحوه عملکرد مجامع نمایندگان کارگران استانها مورخ ۸۷/۰۷/۰۴ به تصویب وزیر کار رسیده است.
در اجرای اصل چهل و سوم و سی و یکم قانون اساسی (داشتن مسکن متناسب با نیاز، حق هر فرد و خانواده ایرانی است. دولت موظف است با رعایت اولیت برای آنها که نیازمندترند به خصوص روستانشینان و کارگران زمینه اجرای این اصل را فراهم کند.) کارگران مشمول قانون کار می توانند نسبت به ایجاد شرکت های تعاونی مسکن اقدام کنند.
کانون های هماهنگی تعاونی های مسکن کارگران استان ها میتوانند نسبت به تشکیل کانون عالی هماهنگی تعاونی های مسکن کارگران کشور (اتحادیه مرکزی تعاونی های مسکن کارگران – اسکان) اقدام نمایند. وزارتخانه های کار، مسکن و شهرسازی و اقتصاد موظف به همکاری با اتحادیه اسکان بوده و اساسنامه شرکت های مذکور توسط وزارت کار به ثبت خواهد رسید.
تشکل های کارگری و کارفرمایی – تعاونیهای اسکان و امکان
در اجرای اصل چهل و سوم و چهل و چهارم قانون اساسی، کارگران مشمول قانون کار می توانند نسبت به ایجاد شرکت های تعاونی مصرف (توزیع) کارگران اقدام کنند. کانون های هماهنگی تعاونی های مصرف (توزیع) کارگران استان ها می توانند نسبت به تشکیل کانون عالی هماهنگی تعاونی های مصرف کارگری (اتحادیه مرکزی تعاونیهای مصرف (توزیع) کارگران – امکان) اقدام نمایند. وزارتخانه های کار، بازرگانی و وزارتخانه های صنعتی مکلف به همکاری با اتحادیه امکان بوده و اساسنامه شرکت های تعاونی مذکور توسط وزارت کار به ثبت خواهند رسید.
به منظور ایجاد وحدت و هماهنگی در وظایف محوله، شوراهای اسلامی کار می توانند نسبت به تشکیل کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار در استان و کانون عالی هماهنگی شوراهای اسلامی کار در کل کشور اقدام نمایند.
کلیه نمایندگان رسمی کارگران جمهوری اسلامی ایران در سازمان جهان کار (ilo)، هیات های تشخیص و حل اختلاف، شورای عالی تامین اجتماعی، شورای عالی حفاظت فنی و نظایر آن، توسط کانون عالی شوراهای اسلامی کار، کانون عالی انجمن های صنفی کارگران و یا مجمع نمایندگان کارگران، و در صورتیکه تشکل های عالی کارگری و کارفرمایی ایجاد نشده باشد توسط وزیر کار انتخاب خواهند شد که این آیین نامه نحوه تشکیل، حدود و وظایف و اختیارات و عملکرد کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار استان و کانون عالی هماهنگی شوراهای اسلامی سراسر کشور مورخ ۷۲/۰۳/۳۰ به تصویب هیات وزیران رسید.